ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತವು ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆ, ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಶೈಲಿಗಳು, ಹಾಗೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯೊಂದಿಗೆ ತುಂಬಿದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಕಲಾರೂಪವಾಗಿದೆ. ಇದು ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ವಿಭಾಗಗಳಾದ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ (ಉತ್ತರ ಭಾರತ) ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ (ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ) ಎಂದು ವಿಭಜಿತವಾಗಿದೆ.

🎵 ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು

• ರಾಗ 🎼 – ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸ್ವರಗೋಷ್ಠಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಚನೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
• ತಾಳ 🥁 – ಸಂಗೀತದ ಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಮುಂತಾದ ಛಂದೋಬದ್ಧ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ.
• ಸ್ವರ 🎶 – ಸಪ್ತಸ್ವರ (ಸಾ, ರಿ, ಗ, ಮ, ಪ, ದ, ನಿ) ಸಂಗೀತದ ಪೂರಕ ಅಂಶ.
• ಭಾವ 😌 – ಭಾವನಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದು.
• ಮಂತ್ರಪೂರ್ವಕ ಶ್ರುತಿ – ಸಂಗೀತದ ಸೂಕ್ಷ್ಮನಾದ ಶ್ರಾವಣ ಅಂಶ.

🎼 ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ (ಉತ್ತರ ಭಾರತೀಯ ಶೈಲಿ)

ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸಂಗೀತಶೈಲಿ, ಇದು ಮುಘಲ್ ರಾಜರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಯಿತು.
📌 ಪ್ರಮುಖ ರಾಗಗಳು: ಯಮನ್, ಭೈರವ, ಭೈರವಿ, ದರ್ಬಾರಿ ಕಾಂಡಾ, ತುಡಿಯ.
📌 ಪ್ರಮುಖ ವಾದ್ಯಗಳು: ಸಿತಾರ್, ತಬಲಾ, ಶಹನಾಯಿ, ಸಾರಂಗಿ.
📌 ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾವಿದರು: ಭೀಮಸೇನ್ ಜೋಷಿ, ಪಂಡಿತ ರವಿ ಶಂಕರ್, ಉಸ್ತಾದ್ ಅಮ್ಜಾದ್ ಅಲಿ ಖಾನ್.

🎶 ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ (ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಶೈಲಿ)

ಭಕ್ತಿ ಪರಂಪರೆಯೊಡನೆ ಬೆಸೆದು ಬೆಳೆಯಲಾದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶೈಲಿ.
📌 ಪ್ರಮುಖ ರಾಗಗಳು: ಶಂಕರಾಭರಣಂ, ಕಲ್ಯಾಣಿ, ತೋಡಿ, ಭೈರವಿ, ಹೇಮವತಿ.
📌 ಪ್ರಮುಖ ವಾದ್ಯಗಳು: ವೀಣೆ, ಮೃದಂಗಂ, ಘಟಂ, ನಾದಸ್ವರಂ.
📌 ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗೀತ ವಿದ್ವಾಂಸರು: ತ್ಯಾಗರಾಜ, ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರ್, ಶ್ಯಾಮ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಎಂ.ಎಸ್. ಸುಬ್ಬಲಕ್ಷ್ಮಿ.

🎻 ಜನಪದ & ಸುವರ್ಣಯುಗ ಸಂಗೀತ

🎵 ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿರುವ ಇತರ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಗಳು:

• ಜನಪದ ಗೀತೆಗಳು: ಕರ್ನಾಟಕದ ಯಕ್ಷಗಾನ, ಭಾವಗೀತೆ, ಜಾನಪದ ಗೀತೆ.
• ಸಿನಿಮಾ ಸಂಗೀತ: ಹಿಂದಿ ಹಾಗೂ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರ ಸಂಗೀತ.
• ಭಕ್ತಿ ಸಂಗೀತ: ಹರಿದಾಸರ ಕೀರ್ತನೆಗಳು, ಭಜನೆಗಳು, ದೇವotional songs.
• ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್: ಸಿಂಫೊನಿ ಹಾಗೂ ಜ್ಯಾಜ್ ನೊಂದಿಗೆ ಮಿಶ್ರಣಗೊಂಡ ಸಂಗೀತ.